مقدمه: در طب توانبخشی استفاده از رویکردهای‌های هدفمند و شخصی‌سازی شده مطرح است و غالباً مداخلات استاندارد کلی و عمومی نتایج مناسب و مطلوب را نخواهند داشت. لذا هدف این پژوهش بررسی تأثیر یک‌دوره تمرینات توانبخشی ورزشی شخصی سازی شده براساس سطوح مختلف ناتوانی بر آمادگی جسمانی و خستگی بیماران مبتلا به ام‌اس بود.

روش کار: این تحقیق از نوع نیمه تجریی با گروه شاهد و مداخله بود. واحدهای مورد پژوهش را بیماران زن مراجعه کننده به انجمن مولتیپل اسکلروزیس شهرستان شهرکرد تشکیل می‌دادند. 96 نفر زن مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس با توجه به نمره مکتسبه از مقیاس وضعیت گسترش ناتوانی به سه گروه ناتوانی خفیف (44 نفر)، ناتوانی متوسط (26) و ناتوانی شدید (26) تقسیم بودند و سپس آزمودنی‌های هر گروه با استفاده از نمونه گیری تصادفی به دو گروه شاهد و مداخله تقسیم شدند. ابزارهای مورد استفاده در مطالعه آزمون سنجش قدرت و استقامت عضلانی، انعطاف پذیری بود. تمرینات توانبخشی ورزشی شخصی سازی شده براساس سطوح مختلف ناتوانی طی 36 جلسه یک ساعته که هفته‌ای سه جلسه برگزار می‌شد انجام گردید. در صورتی‌که گروه‌های شاهد تنها تمرینات کششی دریافت کردند. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نسخه 21 نرم افزار SPSS و با استفاده از تحلیل کوواریانس و مقایسه زوجی میانگین‌های تعدیل شده انجام گردید.

یافته‌ها: بر اساس نتایج حاصل، انجام تمرینات توانبخشی ورزشی جامع موجب کاهش ناتوانی جسمانی و خستگی بیماران و افزایش انعطاف‌پذیری، استقامت عضلانی و قدرت عضلانی آزمودنی‌های هر سه گروه مداخله گردیده بود (0/05> P). اما در بیماران گروه شاهد تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد (0/05< P).

نتیجه گیری: از یافته‌های تحقیق می‌توان نتیجه‌گیری کرد که اجرای تمرینات توانبخشی ورزشی جامع بر روند بهبود بیماران مولتیپل اسکلروزیس تأثیر گذار بود و موجب بهبود عوامل منتخب آمادگی بدنی، ناتوانی جسمانی و خستگی بیماران گردید. لذا توصیه می‌شود متخصصان از این تمرینات به عنوان یک درمان مکمل در کنار سایر درمان‌های دارویی استفاده نمایند.