مقدمه: خودجرحی یا خودزنی در نوجوانان به رفتارهای خود آسیب رسان عمدی اشاره داره که فاقد هر گونه قصد یا نیت از پیش تعیین شده است. پژوهش حاضر جهت تعیین اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیک مبتنی بر آموزش مهارت‌ها به خانواده و فرزند بر تکانشگری و کیفیت زندگی، در دختران دارای رفتارهای خودجرحی در شهر اهواز انجام گردید.
روش کار: این مطالعه از نوع آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل بود. ابتدا با استفاده از روش تصادفی چندمرحله‌ای 30 نفر از دانش آموزان دختر 17-15 ساله (مقطع متوسطه دوم) و والدین آن ها در سال تحصیلی 94-95 انتخاب و به‌طور تصادفی در دو گروه مداخله و کنترل (15 نفر در هر گروه) قرار گرفتند. دانش آموزان عضو گروه مداخله یک دوره مداخله 16 جلسه‌ای و والدین آن‌ها 8 جلسه  دریافت کردند و به پرسشنامه‌های تکانشگری بارت (2002) و شاخص کیفیت زندگی کامینز (2002) پاسخ دادند.
 یافته‌ها: نتایج حاصل از تحلیل کوواریانس داده‌ها نشان داد که مداخله‌ی رفتاردرمانی دیالکتیک مبتنی بر آموزش مهارت‌ها به خانواده و فرزند باعث کاهش علائم تکانشگری (21/83= F و  0/001 p≤) و افزایش کیفیت زندگی (46/58  = F و  0/001 p≤) دختران گروه مداخله در مقایسه با گروه کنترل‌شده است، و نتایج درمانی 2 ماه پس از پایان  دوره در گروه آزمایش حفظ‌شده است (0/001 P<).
 نتیجه گیری: بر مبنای یافته های حاصل می توان گفت مداخله‌ی رفتاردرمانی دیالکتیک مبتنی بر آموزش مهارت‌ها به خانواده و فرزند در کاهش تکانشگری و ارتقای کیفیت زندگی دختران دارای رفتارهای خودجرحی موثر بود، لذا پیشنهاد می شود این رویکرد برای دانش آموزان دارای رفتارهای خودجرحی مورد استفاده قرار گیرد.

واژه‌های کلیدی: خانواده، رفتاردرمانی دیالکتیک، تکانشگری، خودجرحی

متن کامل [PDF 474 kb]   (3607 دریافت)